Bir Müzik Tüm Anılarınızı Canlandırmaya Yetiyorsa Toplanın: Müziğin Nasıl Bu türlü Bir Gücü Olduğunu Açıklıyoruz!

Çoğu vakit eziyet üzere hissettiren bu his, her insanın başına gelen en olağan olaylardan birisi. Zira müzik ve anılar, birbirleriyle kodlanmış durumda.

Peki lakin neden yıllardır hiç dinlemediğimiz şarkıyı bile bir anda duyunca, çok eskileri dün üzere hatırlarız?

Müzik, hayatımızın ayrılmaz bir kesimi olduğu için her bir melodi, hafızamızda bir iz bırakıyor.

Müziğin anıları canlandıran bu anımsatıcı gücü, aslında insanlık tarihi kadar eski. Uzmanlar, Homeros’un destanlarının nesilden jenerasyona geçişinin müzikle ne kadar bağlı olduğunu vurguluyor. Yazılı hâle gelmeden evvel bu destanlar, müzik olarak söyleniyor ve anlatım geleneği hafızaya bağlanıyordu.

Beyinde hipokampüs ve ön korteks isimli bölgeler, hafıza depolama kısımlarıdır. Buraya atılan bilgiler, kısa ve uzun belleğe alınıyor. Kısa belleğe alınan bilgiler çabuk unutulurken, uzun belleğe atılanlar, bizimle kalıyor. Müzikle öğrendiğimiz bilgiler, tecrübeler de uzun belleğe atıldığı için müzikle hafızamıza kodlanmış oluyor.

Ders çalışırken müzik dinlemek, bu yüzden oldukça tesirli bir sistem.

Ancak hafıza çeşitlerinde de farklılıklar oluyor.

Mesela kimi müzikleri duyunca kelamlarını hatırlayamasak bile anılar, dün üzere bize eşlik eder. Kimi insan da sözleri hatırlar, lakin anılar aklında tam olarak kalmaz. İşte burada, hafıza cinslerinin farklılıklarından kelam edebiliriz. Aleni hafıza, şuurlu olarak hatırlanan anılarımızı kapsarken; dolaylı hafıza, daha derin ve duygusal bir bağa sahip.

Dolayısıyla, müzikle uyarılan anılar çoklukla güçlü duygusal tecrübelerle irtibatlı. Gençlik devrimizde dinlediğimiz müzikler, bu anıları tekrar canlandırma potansiyeline sahip; bu duruma da psikologlar “anımsama bombesi” diyor. Zira o devirler, bağımsızlık kazanarak her şeyi birinci sefer deneyimlediğimiz vakitlerdi.

Müziğin toplumsal tarafını de atlamamak gerek.

Müzik, çoklukla arkadaşlarla birlikte tecrübelenir, paylaşılır ve bu anılar küme dinamikleri içinde şekillenir. Bilhassa travma geçirmiş bireyler için müzik, kaybettikleri anıları yine canlandırmada bir köprü fonksiyonu görebilir. Demans hastaları bile, gençlik yıllarına dair anılarını müzik eşliğinde hatırlama fırsatı bulabilir.

Campen ayrıyeten müziğin depresyon tedavisindeki potansiyeline de dikkat çekiyor. Müziğin birtakım yaraların güzelleşmesine yardımcı olabileceği düşünülüyor. Melodiler, ruh halimizi etkileyebilir; kimi müzikler memnun anılarımızı tetiklerken, kimileri hüzünlü anılarla ilişkilidir. Sonuç olarak, müzik, yalnızca bir cümbüş aracı değil; hislerimizi anlamamıza ve geçmişle irtibat kurmamıza yardımcı olan güçlü bir araçtır.

İşte bu nedenle, bir melodi duyduğumuzda içimizi saran o nostaljik his, sırf bir anının hatırlanması değil; tıpkı vakitte hayatımızın kıymetli anlarına köprü kuran bir tecrübedir. Müziğin büyüsü, hafızamızın derinliklerine açılan kapıları aralamakta, geçmişimizle tekrar buluşmamıza imkan tanımaktadır.

Anılar, Anıları, Hafıza, müzik, Şarkı,